Trầm cảm ở tuổi dậy thì là một vấn đề sức khỏe tâm thần nghiêm trọng gây ra cảm giác buồn bã dai dẳng và mất hứng thú với các hoạt động. Nó ảnh hưởng đến cách con bạn suy nghĩ, cảm nhận và hành xử, đồng thời có thể gây ra các vấn đề về cảm xúc, chức năng và thể chất. Mặc dù trầm cảm có thể xảy ra bất cứ lúc nào trong đời nhưng các triệu chứng có thể khác nhau giữa trẻ đang ở độ tuổi dậy thì và người lớn. Vậy dấu hiệu bị trầm cảm ở tuổi dậy thì là gì? Cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây của chúng tôi nhé.
Dấu hiệu bị trầm cảm ở tuổi dậy thì
Các dấu hiệu và triệu chứng trầm cảm ở thanh thiếu niên bao gồm sự thay đổi thái độ và hành vi trước đây, có thể gây ra đau khổ và xảy ra nhiều vấn đề đáng kể ở trường hoặc ở nhà, trong các hoạt động xã hội hoặc trong các lĩnh vực khác của cuộc sống.
Các triệu chứng trầm cảm có thể có mức độ nghiêm trọng khác nhau nhưng những thay đổi trong cảm xúc và hành vi của con bạn có thể bao gồm các ví dụ dưới đây.
Thay đổi cảm xúc
Hãy cảnh giác với những thay đổi về cảm xúc của trẻ, chẳng hạn như:
- Cảm giác buồn bã, có thể bao gồm cả việc khóc không rõ lý do
- Thất vọng hoặc cảm giác tức giận, ngay cả đối với những vấn đề nhỏ
- Cảm thấy vô vọng hoặc trống rỗng
- Tâm trạng cáu kỉnh hoặc khó chịu
- Mất hứng thú hoặc niềm vui trong các hoạt động thông thường
- Chán ghét việc giao tiếp hoặc xung đột với gia đình và bạn bè
- Lòng tự trọng thấp
- Cảm giác vô dụng hoặc tội lỗi
- Cố chấp về những thất bại trong quá khứ hoặc tự trách móc hoặc tự phê bình quá mức
- Cực kỳ nhạy cảm trước sự từ chối hoặc thất bại và cần được trấn an quá mức
- Khó suy nghĩ, thường xuyên mất tập trung, khó khăn khi đưa ra quyết định và ghi nhớ mọi thứ
- Luôn có cảm giác rằng cuộc sống và tương lai thật nghiệt ngã và ảm đạm
- Thường xuyên nghĩ mình sắp chết, có ý định tự tử và tìm hiểu về các cách để tự sát.
Thay đổi hành vi
Theo dõi những thay đổi trong hành vi của trẻ, chẳng hạn như:
- Mệt mỏi và mất năng lượng
- Mất ngủ, khó ngủ sâu giấc hoặc ngủ quá nhiều
- Thay đổi khẩu vị – giảm cảm giác thèm ăn và sụt cân, hoặc tăng cảm giác thèm ăn và tăng cân
- Sử dụng rượu hoặc ma túy
- Thường xuyên kích động hoặc bồn chồn – ví dụ như đi đi lại lại, vặn tay hoặc không thể ngồi yên
- Suy nghĩ, nói năng hoặc cử động cơ thể chậm lại
- Thường xuyên phàn nàn về tình trạng đau nhức cơ thể và đau đầu không rõ nguyên nhân, có thể bao gồm việc thường xuyên đến gặp y tá của trường
- Cách ly xã hội, xa lánh người thân và bạn bè
- Kết quả học tập kém hoặc thường xuyên nghỉ học
- Không còn quá quan tâm đến vệ sinh cá nhân hoặc ngoại hình
- Những cơn giận dữ bộc phát, hành vi gây rối hoặc nguy hiểm hoặc các hành vi bạo lực khác
- Tự làm hại bản thân – ví dụ như cắt tay
- Lập kế hoạch tự sát hoặc cố gắng tự tử
Tại sao lại bị trầm cảm ở tuổi dậy thì?
Các chuyên gia và bác sĩ không biết chính xác nguyên nhân gây ra trầm cảm ở tuổi dậy thì, nhưng có thể có nhiều vấn đề liên quan. Bao gồm:
– Ảnh hưởng các vấn đề thần kinh dẫn truyền ở não: Chất dẫn truyền thần kinh là các chất hóa học xuất hiện tự nhiên trong não mang tín hiệu đến các bộ phận khác trong não và cơ thể. Khi các hóa chất này bất thường hoặc suy giảm, chức năng của các thụ thể thần kinh và hệ thần kinh sẽ thay đổi, dẫn đến trầm cảm.
– Thay đổi hormone: Những thay đổi trong sự cân bằng hormone của cơ thể có thể liên quan đến việc gây ra hoặc gây ra trầm cảm.
– Đặc điểm di truyền: Trầm cảm phổ biến hơn ở những người có quan hệ huyết thống – chẳng hạn như cha mẹ hoặc ông bà – cũng mắc bệnh này.
– Chấn thương thời thơ ấu. Những sự kiện đau thương trong thời thơ ấu, chẳng hạn như bị lạm dụng về thể chất hoặc tinh thần, hoặc mất cha mẹ, có thể gây ra những thay đổi trong não làm tăng nguy cơ trầm cảm.
– Bị tác động bởi những kiểu suy nghĩ tiêu cực: Trầm cảm ở tuổi dậy thì có thể liên quan đến việc học cách cảm thấy bất lực – thay vì học cách cảm thấy có khả năng tìm ra giải pháp cho những thách thức trong cuộc sống.
Những yếu tố khác gây nên trầm cảm
Nhiều yếu tố làm tăng nguy cơ phát triển hoặc gây ra trầm cảm ở thanh thiếu niên, bao gồm:
– Gặp các vấn đề tác động tiêu cực đến lòng tự trọng, chẳng hạn như béo phì, vấn đề về bạn bè, bắt nạt lâu dài hoặc các vấn đề về học tập
– Từng là nạn nhân hoặc nhân chứng của bạo lực, chẳng hạn như lạm dụng thể chất hoặc tình dục
– Có các tình trạng sức khỏe tâm thần khác, chẳng hạn như rối loạn lưỡng cực, rối loạn lo âu, rối loạn nhân cách, chán ăn hoặc chứng cuồng ăn
– Bị khuyết tật học tập hoặc rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD)
– Bị đau liên tục hoặc mắc bệnh thể chất mãn tính như ung thư, tiểu đường hoặc hen suyễn
– Có những đặc điểm tính cách nhất định, chẳng hạn như lòng tự trọng thấp hoặc quá phụ thuộc, tự phê bình hoặc bi quan
– Lạm dụng rượu, nicotine hoặc các loại thuốc khác
– Là người đồng tính nam, đồng tính nữ, song tính hoặc chuyển giới trong một môi trường không được hỗ trợ
Lịch sử gia đình và các vấn đề với gia đình hoặc người khác cũng có thể làm tăng nguy cơ trầm cảm ở tuổi thiếu niên, chẳng hạn như:
– Có cha mẹ, ông bà hoặc người có quan hệ huyết thống khác bị trầm cảm, rối loạn lưỡng cực hoặc có vấn đề về sử dụng rượu
– Có người thân trong gia đình chết do tự tử
– Có một gia đình có vấn đề lớn về giao tiếp và mối quan hệ
– Trải qua những sự kiện căng thẳng gần đây trong cuộc sống, chẳng hạn như cha mẹ ly hôn, cha mẹ đi nghĩa vụ quân sự hoặc người thân qua đời
Phương pháp điều trị trầm cảm ở tuổi dậy thì
Trầm cảm ở tuổi dậy thì thường có thể điều trị được bằng thuốc, liệu pháp tâm lý hoặc kết hợp cả hai. Các bác sĩ chuyên khoa sẽ quyết định kế hoạch điều trị cá nhân tốt nhất cho họ. Nếu lo ngại về vấn đề tự tử, thanh thiếu niên có thể phải nhập viện để nhận được mức độ chăm sóc cần thiết nhằm kiểm soát vấn đề này.
Thuốc
Thuốc chống trầm cảm có thể có hiệu quả trong điều trị trầm cảm ở tuổi dậy thì. Chúng cũng mang lại sự thuận tiện nhất định, giúp thanh thiếu niên có thể giảm bớt cơn đau bằng cách uống thuốc viên.
Chỉ có hai loại thuốc được Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) phê duyệt để sử dụng cho thanh thiếu niên bị trầm cảm: Prozac (fluoxetine) và Lexapro (escitalopram).
Tâm lý trị liệu
Có hai phương pháp trị liệu thường được sử dụng để điều trị chứng trầm cảm ở tuổi dậy thì:
– Liệu pháp nhận thức hành vi (CBT) tập trung vào mối quan hệ giữa suy nghĩ, cảm xúc và hành vi. Trong các buổi trị liệu này, thanh thiếu niên học cách xác định các kiểu suy nghĩ tiêu cực và thay thế chúng bằng những kiểu suy nghĩ tích cực, hữu ích hơn.
– Trị liệu giữa các cá nhân (IPT) tập trung vào các mối quan hệ xã hội và các vấn đề giao tiếp có thể góp phần gây ra cảm giác trầm cảm. Nó có thể giúp thanh thiếu niên học cách tương tác với người khác theo những cách mới và cải thiện chất lượng các mối quan hệ xã hội của họ.
Thay đổi lối sống
Ngoài việc điều trị chuyên nghiệp, một số thay đổi trong lối sống cũng có thể giúp thanh thiếu niên bị trầm cảm cảm thấy tốt hơn. Những vấn đề cần xem xét giúp họ thực hiện bao gồm:
– Xây dựng lịch trình ngủ lành mạnh
– Sử dụng thiết bị điện tử một cách có trách nhiệm và điều độ
– Ăn một chế độ ăn uống bổ dưỡng
– Tập thể dục thường xuyên
– Thực hiện các bước để kiểm soát căng thẳng, tăng khả năng phục hồi và nâng cao lòng tự trọng để giúp xử lý các vấn đề khi chúng phát sinh
Trên đây là những dấu hiệu bị trầm cảm ở tuổi dậy thì mà chúng tôi muốn gửi đến bạn. Mong rằng những thông tin này sẽ hữu ích cho việc quan sát, theo dõi và điều trị tình hình sức khỏe tinh thần cho trẻ ở tuổi dậy thì. Tuổi dậy thì là giai đoạn cực kỳ nhạy cảm, trẻ cần được quan tâm và chăm sóc từ các thành viên trong gia đình và xã hội.